Οι αστρονόμοι ανακάλυψαν ένα ολοκαίνουργιο είδος supernova που ανατρέπει τις μέχρι τώρα γνώσεις μας για τα άστρα.

Αστρονόμοι από όλο τον κόσμο αναφέρονται σε μια ανακάλυψη που αλλάζει την αντίληψή μας για το Σύμπαν. Για πρώτη φορά εντόπισαν μια νέα μορφή υπερκαινοφανούς (supernova), μιας τεράστιας αστρικής έκρηξης, η οποία αποκάλυψε μυστικά που μέχρι σήμερα ήταν αθέατα.

Η ανακάλυψη έγινε με τη βοήθεια του τηλεσκοπίου Zwicky Transient Facility στην Καλιφόρνια και επιβεβαιώθηκε αργότερα μέσω παρατηρήσεων στο παρατηρητήριο Keck στη Χαβάη. Το άστρο, γνωστό ως SN2021yfj, βρισκόταν σε απόσταση 2,2 δισεκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη και λίγο πριν από την έκρηξή του προκάλεσε μια σημαντική αστρονομική έκπληξη.

Οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι το άστρο είχε ήδη χάσει τα εξωτερικά του στρώματα από υδρογόνο, ήλιο και άνθρακα, κάτι που από μόνο του είναι σπάνιο. Ωστόσο, αμέσως πριν την έκρηξη, το άστρο απελευθέρωσε ένα επιπλέον στρώμα βαρέων στοιχείων, όπως πυρίτιο, θείο και αργό, το οποίο μέχρι τώρα δεν είχε ποτέ εντοπιστεί σε άστρο λίγο πριν το τέλος του. Το εκρηκτικό φως της υπερκαινοφανούς φώτισε αυτό το στρώμα, δίνοντας στους αστρονόμους μια μοναδική ευκαιρία να δουν τις τελευταίες στιγμές ενός γιγάντιου άστρου.

«Είναι η πρώτη φορά που παρατηρούμε ένα άστρο να έχει απομείνει σχεδόν μόνο με τον πυρήνα του», ανέφερε ο αστροφυσικός Στιβ Σουλτσε από το Πανεπιστήμιο Northwestern. Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, το άστρο είχε αρχικά μάζα περίπου 60 φορές μεγαλύτερη από αυτή του Ήλιου, αλλά κατά τη διάρκεια της ζωής του απώλεσε υλικό ισοδύναμο με τρεις Ήλιους. Αυτή η διαδικασία το απογύμνωσε σε πρωτοφανές επίπεδο. Παρ’ όλα αυτά, η τελική έκρηξη ήταν εξαιρετικά θεαματική και μπορούσε να γίνει ορατή ακόμα και από τόσο τεράστιες αποστάσεις.

Η συγκεκριμένη ανακάλυψη προκαλεί αμφιβολίες για όσα πιστεύαμε μέχρι σήμερα σχετικά με την εξέλιξη των άστρων. Οι υπερκαινοφανείς είχαν κατηγοριοποιηθεί εδώ και δεκαετίες σε τύπους όπως II, Ib και Ic, βάσει των στοιχείων που περιέχουν. Τώρα, οι επιστήμονες προσθέτουν μια νέα κατηγορία, τον τύπο Ien, ο οποίος χαρακτηρίζεται από την παρουσία βαρέων στοιχείων στα βαθύτερα στρώματα του άστρου. Η ύπαρξη αυτού του νέου τύπου δείχνει ότι οι μέχρι τώρα θεωρίες μας δεν είναι πλήρεις και ότι τα άστρα μπορεί να πεθαίνουν με τρόπους που δεν είχαμε προηγουμένως φανταστεί.

Το σημαντικό ερώτημα είναι πόσο συχνά συμβαίνουν αυτές οι εκρήξεις;

Για τους αστρονόμους, αυτή η ανακάλυψη αποτελεί μόνο το ξεκίνημα. Παρόλο που η παρατήρηση του SN2021yfj είναι μοναδική μέχρι στιγμής, παραμένει αναπάντητο το ερώτημα πόσο συχνά συμβαίνουν τέτοιες υπερκαινοφανείς στο Σύμπαν. Ήταν απλά θέμα τύχης που εντοπίσαμε αυτό το φαινόμενο, ή υπάρχουν πολλές άλλες περιπτώσεις που δεν έχουμε ακόμα τα κατάλληλα εργαλεία για να τις ανιχνεύσουμε; Ο αστροφυσικός Άνταμ Μίλερ επισημαίνει ότι οι τρέχουσες μέθοδοι παρατήρησης μπορεί να μην επαρκούν για να ανακαλύψουν τέτοιες εκρήξεις, αλλά στο μέλλον νέα τηλεσκόπια, όπως το Vera C. Rubin Observatory, θα έχουν τη δυνατότητα να εντοπίσουν περισσότερα τέτοια γεγονότα.

Η ανακάλυψη αυτή έχει τεράστια σημασία. Για πρώτη φορά διαθέτουμε απτές αποδείξεις για τη δομή των γιγάντιων άστρων στο εσωτερικό τους και για το πόσο έντονα και βίαια μπορεί να είναι τα τελικά τους στάδια. Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, το συγκεκριμένο φαινόμενο είναι εντελώς πρωτόγνωρο σε σχέση με όσα έχουν παρατηρηθεί μέχρι τώρα. Ίσως, λοιπόν, βρισκόμαστε στην αρχή μιας νέας εποχής στην κατανόηση της γέννησης και του θανάτου των άστρων.

πηγή LiFO/επιμέλεια Π&Π