Ελλάδα: Στον «αέρα» το 45% των οχημάτων – Απειλούνται με απόσυρση από την κυκλοφορία

Στο «κόκκινο» τα παλιά αυτοκίνητα – Κίνδυνος απόσυρσης για το 45% του ελληνικού στόλου

Οι κάτοχοι παλαιών αυτοκινήτων στην Ελλάδα καλούνται να προετοιμαστούν για σημαντικές αλλαγές, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά σε αυστηρότερες περιβαλλοντικές πολιτικές, με στόχο την απόσυρση των ρυπογόνων οχημάτων από την κυκλοφορία. Αν και δεν υπάρχει ακόμη ενιαία ημερομηνία για γενική απαγόρευση, η πίεση αυξάνεται – και σύντομα θα γίνει αισθητή σε κάθε ευρωπαϊκή χώρα, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.

Ο στόχος της Ε.Ε.: Καθαρότεροι δρόμοι, λιγότεροι ρύποι

Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ξεκάθαρη: τα οχήματα παλαιών προδιαγραφών πρέπει σταδιακά να περιοριστούν ή να αποσυρθούν. Αυτό δεν θα γίνει απαραίτητα με μια ενιαία ευρωπαϊκή απόφαση, αλλά μέσα από:

• Περιορισμούς πρόσβασης σε αστικά κέντρα (Ζώνες Χαμηλών Εκπομπών – LEZ/ZBE),

• Αυστηρότερα πρότυπα για την ποιότητα του αέρα μέχρι το 2030,

• Οικονομικά αντικίνητρα, όπως υψηλότερα τέλη κυκλοφορίας, αυστηρότεροι έλεγχοι ΚΤΕΟ και επιβαρύνσεις για ρυπογόνα οχήματα.

Η αρχή θα γίνει από τα αυτοκίνητα άνω των 15 ετών, τα οποία στην Ελλάδα αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 45% του στόλου – το υψηλότερο ποσοστό στην Ε.Ε.

Καμία μαζική απαγόρευση – σταδιακή έξοδος μέσω περιορισμών

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει θεσπίσει ακόμη ενιαίο πλαίσιο για την υποχρεωτική απόσυρση παλαιών Ι.Χ., ωστόσο οι εθνικές και τοπικές αρχές προχωρούν ήδη σε απαγορεύσεις, ειδικά σε πόλεις με υψηλά επίπεδα ρύπανσης:

• Γαλλία: Στο Παρίσι, από 1/1/2025 απαγορεύονται τα οχήματα Crit’Air 3 (βενζίνη Euro 2-3, diesel Euro 4).

• Ιταλία: Στην Ποΐα Κοιλάδα, από Οκτώβριο 2025 ξεκινούν εποχικοί αποκλεισμοί ακόμα και για diesel Euro 5.

• Γερμανία: Πολυάριθμες πόλεις επιτρέπουν είσοδο μόνο σε οχήματα με «πράσινο σήμα».

• Ισπανία: Όλες οι πόλεις άνω των 50.000 κατοίκων έχουν υποχρεωτικές Ζώνες Χαμηλών Εκπομπών έως το 2025.

Η Ελλάδα στο μικροσκόπιο λόγω παλαιότητας του στόλου

Ο μέσος όρος ηλικίας των αυτοκινήτων στην Ε.Ε. είναι 12,5 έτη, ενώ στην Ελλάδα φτάνει τα 17,5 έτη, καθιστώντας τη χώρα μας πρωταθλήτρια σε γηρασμένο στόλο.

Το πρόβλημα δεν είναι μόνο περιβαλλοντικό. Τα παλιά Ι.Χ. συνεπάγονται:

• Υψηλότερες εκπομπές ρύπων,

• Αυξημένο κίνδυνο ατυχημάτων λόγω παλαιότητας,

• Μεγαλύτερο κόστος σε πρόστιμα και κυρώσεις για τη χώρα.

Ήδη η Ελλάδα έχει καταδικαστεί από το ΔΕΕ για παραβάσεις στον τομέα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη επιπλέον διαδικασίες για υπερβάσεις σε ρύπους NO₂ και PM10.

Τι αλλάζει θεσμικά – Πιέσεις έως το 2030

Από 10 Δεκεμβρίου 2024, ισχύει η αναθεωρημένη Οδηγία για την Ποιότητα του Αέρα (AAQD). Τα κράτη-μέλη έχουν περιθώριο μέχρι Δεκέμβριο 2026 για να την ενσωματώσουν στην εθνική νομοθεσία, και μέχρι το 2030 για να επιτύχουν τα νέα, πολύ αυστηρότερα όρια ρύπων.

Παράλληλα, από το 2035 τερματίζονται οι πωλήσεις νέων θερμικών οχημάτων στην Ε.Ε., δίνοντας περαιτέρω ώθηση στην ανανέωση του στόλου.

Όχι απαγορεύσεις επισκευών – αλλά πρακτικός «αποκλεισμός»

Παρά τις φήμες, η πρόταση για τα Οχήματα Τέλους Κύκλου Ζωής δεν απαγορεύει τις επισκευές. Αντιθέτως, ενθαρρύνει την ασφαλή επαναχρησιμοποίηση και αποτρέπει παράνομες εξαγωγές. Ωστόσο, η χρήση παλαιών αυτοκινήτων θα καταστεί σταδιακά ασύμφορη, λόγω των περιορισμών και των επιβαρύνσεων που θα προστεθούν.

Τι χρειάζεται η Ελλάδα: Εθνικό σχέδιο με κοινωνική πρόνοια

Η μετάβαση σε καθαρότερο στόλο δεν μπορεί να γίνει χωρίς κοινωνική πολιτική. Πολλοί πολίτες δεν έχουν τη δυνατότητα να αντικαταστήσουν τα παλιά τους Ι.Χ. χωρίς βοήθεια. Γι’ αυτό απαιτούνται:

• Επιδότηση αντικατάστασης παλαιών οχημάτων, ειδικά για τα Euro 1 έως 4,

• Κοινωνική μίσθωση (social leasing) για χαμηλόμισθους και ευάλωτες ομάδες,

• Χρηματοδότηση μέσω Ταμείου Ανάκαμψης, Ταμείων Συνοχής και εθνικών πόρων.

Συμπέρασμα: Η αλλαγή έρχεται – το θέμα είναι πώς θα την αντιμετωπίσουμε

Το τέλος των παλαιών αυτοκινήτων δεν θα έρθει με μία αιφνίδια απόφαση, αλλά με σταδιακή περιθωριοποίηση και αύξηση κόστους χρήσης. Αν η Ελλάδα δεν κινηθεί γρήγορα με εθνικό σχέδιο στήριξης, το βάρος της μετάβασης θα το επωμιστούν οι πιο αδύναμοι πολίτες – και η χώρα συνολικά θα εκτεθεί σε νέες ευρωπαϊκές κυρώσεις.

πηγή Newsauto /επιμέλεια Π&Π