Εθνολογικό Μουσείο Θράκης: Πρόγραμμα εκδηλώσεων με θέμα “Τόποι Μνήμης Σημεία Ζωής”-Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Οι Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς αφορούν σε έναν Ευρωπαϊκό θεσμό, το γενικό συντονισμό του οποίου έχει το Συμβούλιο της Ευρώπης, με βασικό στόχο την επαφή των πολιτών με ό,τι έχει διαμορφώσει τη συλλογική μας ταυτότητα: αρχιτεκτονική, μνήμη, ήθος, τρόπους ζωής.

4 δράσεις πολιτισμού: «Τόποι Μνήμης Σημεία Ζωής»

Έναρξη: Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου 2025, ώρα 17:30, στην Αλεξανδρούπολη

Η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης του Υπουργείου Πολιτισμού (ΥΝΜΤΕΑΜΘ/ΥΠΠΟ) και το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης (ΕΜΘ) συμμετέχοντας από κοινού στον εορτασμό των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς – 2025 (European Heritage Days-2025), αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία διοργάνωσης τεσσάρων εκδηλώσεων στην πόλη της Αλεξανδρούπολης, σε τέσσερα ιστορικά μνημεία της πόλης, με τίτλο: «Τόποι Μνήμης Σημεία Ζωής»

Σε αυτό το πλαίσιο, θα πραγματοποιηθούν 4 διαδοχικές δράσεις πολιτισμού, σε 4 ιστορικά μνημεία της πόλης της Αλεξανδρούπολης: στη Καθολική Εκκλησία, στην Αρμένικη Εκκλησία, στο Εθνολογικό Μουσείο Θράκης και στην Αποθήκη του Τελωνείου, στον Λιμένα Αλεξανδρούπολης.

Χώροι που κάποτε έφεραν τη σφραγίδα του ιερού, της κοινότητας ή της καθημερινότητας, της εργασίας, του μόχθου, της τέχνης και της τεχνικής, θα φιλοξενήσουν μορφές τέχνης. Και ο επισκέπτης θα προσέλθει όχι ως θεατής, αλλά ως συμμέτοχος, για να συνδεθεί, να σταθεί κριτικά αλλά και δημιουργικά απέναντι στην εποχή του και στην σχέση που έχει σήμερα με τον τόπο και το χρόνο, να διδαχθεί.

Οι 4 Δράσεις είναι: 

Σημείο 1ο [Αφετηρία]: Καθολική Εκκλησία

Λιτή, συμμετρική, ευρωπαϊκή — η Καθολική Εκκλησία υψώνεται σιωπηλά στο σταυροδρόμι των πολιτισμών.

Δράση: Φωνή και Σιωπή: A cappella τραγούδι

Η ανθρώπινη φωνή στέκεται μόνη, γυμνή, χωρίς μουσική επένδυση, και γεμίζει τον θόλο με καθαρό συναίσθημα. Η φωνή συναντά τον χώρο όπως το φως το βιτρό: απλά, ιερά, αναγκαία.

Σημείο 2ο: Αρμένικη Εκκλησία

Ένας πέτρινος ναός, λατρευτικός χώρος, φτιαγμένος σιωπηρά και ακάματα από την σμίλη των προσφύγων, με πέτρες που κράτησαν φωνές, προσευχές, αντίλαλους εποχών. Εδώ, η αρχιτεκτονική δεν στεγάζει· αντηχεί.

Δράση: Ράβοντας το Παρελθόν: Ηχητική και Εικαστική εγκατάσταση

Η φωνή και ο ήχος δεν πατούν απλώς το δάπεδο – το αφυπνίζουν. Το ηχοτοπίο δεν επενδύει τον χώρο, τον πάλλει, συντονίζεται, αναβιώνει η μνήμη.

Την Εκκλησία που έχτισαν η ευσέβεια και οι προσευχές της αρμενικής κοινότητας από την ώρα που γεννήθηκε η πόλις στήνεται ένα νυφικό από τη δεκαετία του ’60 φτιαγμένο με την ευσέβεια μιας άλλης εποχή, που μας συνδέει με την θεμελιώδη έννοια του γάμου, της αγάπης και τη δύναμη για τη ζωή. Με μια συμβολική διαδικασία θα ράψουμε με μια κόκκινη κλωστη στο χρώμα του αίματος, της αγάπης, της απώλειας, του δεσμού, μια ευχή, μια σιωπηλή προσευχή – για κάποιους που χάθηκαν, για μια ελπίδα.

Ευχες και σιωπές σημαδέψουν το χρονο, γινονται γραφή ιερή που συνδέει την κοινότητα των ευχων και τη μνήμη του τόπου.

Σημείο 3ο: Εθνολογικό Μουσείο Θράκης

Ένα αρχιτεκτόνημα συνυφασμένο με την ιστορία της πόλης από ίδρυσης της. Μία κατασκευή που αποπνέει το πνευματικό ύφος του ελληνικού ρυθμού σε συνδυασμό με δάνεια ευρωπαϊσμού – παραπομπών στην αναγεννησιακή αρχιτεκτονική αποδίδοντας τις αρχές του διαφωτισμού και του λόγιου ύφους που πρέσβευε ο κτήτοράς του.

Δράση: Cho_ros Μνήμης: Χορευτικό Δρώμενο (performance)

Ο χορός ενεργοποιεί την αρχιτεκτονική του χώρου, η αρχιτεκτονική γίνεται «ανάγλυφη» σκηνή, μάρτυρας, και το παρελθόν παλμός. Μέσα από τη σωματική έκφραση, η πολιτιστική κληρονομιά βιώνεται ως εμπειρία, όχι μόνο ως αφήγηση. Η κληρονομιά κινείται, αναπνέει και ζει. Εδώ, η αρχιτεκτονική δεν στεγάζει την τέχνη• χορεύει μαζί της.

Σημείο 4ο: Αποθήκη Τελωνείου

Η Αποθήκη του Τελωνείου — σιωπηλός μάρτυρας της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής του τέλους του 19ου αιώνα, «κύτταρο» γένεσης, δημιουργίας και ανάπτυξης της πόλης του Δεδέαγατς.

Δράση: Έκθεση Φωτογραφίας και Εικαστική Εγκατάσταση.

Η λιτή βιομηχανική αρχιτεκτονική αναπνέει μέσα από την τέχνη της εικόνας. Κάθε τοίχος γίνεται επιφάνεια μνήμης. Η έκθεση φωτογραφίας και η εικαστική εγκατάσταση δεν αναρτώνται απλά, αλλά ανασύρουν σκόνη από το αδιάκοπο γέμισμα και άδειασμα των ζεμπιλιών, βουητό και παραγγέλματα, σφυροκοπήματα σφύρας με σίδηρο, μόχθο, πόνο, πληγές. Κάθε σκουριά, κάθε σκιά, κάθε λεπτομέρεια της ύλης αφηγείται — διδάσκει και προ-καλεί τον θεατή να «συνδεθεί» με μια αφηγηματική περιήγηση στις διατηρούμενες υλικές μαρτυρίες του βιομηχανικού πολιτισμού της περιοχής, κριτικά, αυτοκριτικά και διερευνητικά.

Πρόκειται για ένα οδοιπορικό στα επιτεύγματα της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής, της τεχνικής, της τέχνης και της μηχανικής της ευρύτερης περιοχής μας, όπως αυτά δημιουργήθηκαν, διαμορφώθηκαν και αναπτύχθηκαν από το έμψυχο δυναμικό κατά την εκβιομηχάνιση της περιοχής από τα μέσα του 19ου αιώνα έως και την αποβιομηχάνισή της μετά τα μέσα του 20ου αιώνα.

Διάρκεια Έκθεσης και Εικαστικής Εγκατάστασης: από 27/9 έως 19/12 2025.

Ώρες λειτουργίας: Τετάρτη έως Σάββατο, 11:00–14:00

Καθ’ όλη τη διάρκεια της έκθεσης, η ΥΝΜΤΕ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης/ΥΠΠΟ θα υλοποιήσει Βιωματικά Εκπαιδευτικά Εργαστήρια, ώστε η εμπειρία της πολιτιστικής κληρονομιάς να γίνει ζωντανό εργαλείο μάθησης και δημιουργίας για τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Η εκδήλωση πραγματοποιείται σε συνδιοργάνωση με τον Δήμο Αλεξανδρούπολης, και τη στήριξη της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων [Α.Α.Δ.Ε.] της Europe Direct Αν. Μακεδονία & Θράκη και της Electronet Axd.

Παρατίθεται στη συνέχεια το αναλυτικό πρόγραμμα της Εκδήλωσης:

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Σάββατο 27 Σεπτεμβρίου 2025

• 17.30-18.00 Προσέλευση κοινού στην Καθολική Εκκλησία (οδός Ελ. Βενιζέλου 76).
• 18.00-18.30: Δράση: Φωνή και Σιωπή: A cappella τραγούδι

Ερμηνεία: Γιώτα Τηγανούρια

Επιμέλεια δράσης: Εθνολογικό Μουσείο Θράκης

• 18.30 – 19.00 περίπατος μέχρι την Αρμενική Εκκλησία
• 19.00 – 19.30: Δράση: Ράβοντας το Παρελθόν: Ηχοτοπίο και λόγος

Σύνθεση ηχοτοπίου: Τύλιος Χάρης

Εγκατάσταση: Αγγελική Γιαννακίδου

Επιμέλεια δράσης: Εθνολογικό Μουσείο Θράκης

• 19.30 – 20.00 περίπατος μέχρι το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης
• 20.00-20.30: Δράση: Cho_ros Μνήμης

Σκηνοθεσία- Χορογραφία: Χαρίκλεια Βουτσά

Χορεύουν: Δέσποινα Μπραζιώτη, Ειρήνη Δεμεστίχα, Βυζαντιανή Καντζίκη, Γιώργος Καλαντζής, Νάγια Γεωργακοπούλου, Βάγια Μεταξά, Μαριτίνα Μουρλίδη, Αλεξία Παπαδοπούλου, Ελίνα Φωτοπούλου

• 20.30 – 21.00 περίπατος μέχρι την Αποθήκη του Τελωνείου
• 21.00: Δράση: Έκθεση Φωτογραφίας και Εικαστική Εγκατάσταση

Αποτυπώνοντας το Προβιομηχανικό και Βιομηχανικό παρελθόν της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης».

Φωτογραφίες, σχεδιασμός, επιμέλεια έκθεσης φωτογραφίας: Στέργιος Καράβατος

Εικαστική Εγκατάσταση: Αγγελική Γιαννακίδου

Ηχοτοπίο: Χάρης Τήλιος, Στέλλα Τζεβελεκίδου

Απόδοση κειμένου: Φιλοποίμην Ανδρεάδης

Βίντεο Μοντάζ: Θεόφιλος Γεροντόπουλος

Διάρκεια Έκθεσης και Εικαστικής Εγκατάστασης: από 27/9 έως 19/12 2025.

Ώρες λειτουργίας: Τετάρτη έως Σάββατο, 11:00–14:00

Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν από την ΥΝΜΤΕ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης/ΥΠΠΟ Βιωματικά Εκπαιδευτικά Εργαστήρια.

Η εκδήλωση πραγματοποιείται σε συνδιοργάνωση με τον Δήμο Αλεξανδρούπολης, και τη στήριξη της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων [Α.Α.Δ.Ε.] της Europe Direct Αν. Μακεδονία & Θράκη και της Electronet Axd