Nέο βιβλίο του καθηγή Λαογραφίας ΔΠΘ, Μανόλη Βαρβούνη, με τίτλο:  “Χριστούγεννα, Πρωτούγεννα,  πρώτη γιορτή του Χρόνου” 

Με ελληνικά λαϊκά έθιμα και διηγήματα των Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και Αλέξανδρου Μωραϊτίδη

Εκδόθηκε και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Πορφύρα» το βιβλίο του Καθηγητή Λαογραφίας του ΔΠΘ Μ. Γ. Βαρβούνη, Διευθυντή του Εργαστηρίου Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, με τίτλο “Χριστούγεννα, Πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου.
Με ελληνικά λαϊκά έθιμα και διηγήματα των Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και Αλέξανδρου Μωραϊτίδη” (Αθήνα 2025, σσ. 134).

Πρόκειται για ένα ανθολόγιο λαογραφικών περιγραφών, κειμένων του έντεχνου λαϊκού λόγου και λογοτεχνικών κειμένων, που αναφέρονται στα ελληνικά έθιμα για τον εορτασμό του Δωδεκαημέρου, και ειδικότερα των τριών μεγάλων εορτών του, των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Θεοφανείων.
Προηγείται εισαγωγικό σημείωμα και έπονται τα βιβλιογραφικά στοιχεία των κειμένων που παρατίθενται. Το ανθολόγιο αυτό προσφέρει ουσιαστική βοήθεια στους μελετητές που θα ήθελαν να ασχοληθούν με τα ελληνικά δωδεκαημερίτικα έθιμα, παραλλήλως δε αποτελεί εργαλείο εύκολης και ευχάριστης γνωριμίας τόσο των παιδιών όσο και του ευρύτερου αναγνωστικού κοινού με τον πλούτο της εθιμικής
Λαογραφίας. Γι’ αυτό και μπορεί να αξιοποιηθεί στην εκπαίδευση, ως πηγή άντλησης σχετικού υλικού προς μελέτη και σχολιασμό, παραλλήλως δε απευθύνεται στο πλατύτερο αναγνωστικό κοινό.
Η εκλαϊκευτική προσέγγιση του λαϊκού πολιτισμού μέσω κυρίως λογοτεχνικών περιγραφών εθίμων αποτελεί βασικό παράγοντα για την
γνωριμία των αστικών και εν μέρει πολιτισμικά αλλοτριωμένων, σε σχέση με τις παλαιότερες μορφές της ελληνορθόδοξης παράδοσης, πληθυσμών με την παλαιά, πλούσια και πολύχρωμη ελληνική εθιμοταξία, και κατά κύριο λόγο αυτό επιχειρείται στις σελίδες
του μετά χείρας βιβλίου.

Επιμέλεια ύλης εισαγωγής: Μανόλης Βαρβούνης 

Εκδόσεις “ΑΚΡΙΤΑΣ” 

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ: 

ΤΟ ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΟ ΔΩΔΕΚΑΗΜΕΡΟ ΚΑΙ ΟΙ ΤΡΕΙΣ MΕΓΑΛΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ ΤΟΥ……9

Α. Χριστούγεννα: αρχέγονα ηλιολατρικά έθιμα και  ο «Ήλιος της Δικαιοσύνης» ……..11

Β. Του αγίου Βασιλείου, πρωτοχρονιάτικα έθιμα…….18

Γ. Θεοφάνεια: τα ολόφωτα Φώτα της Ρωμιοσύνης ……..21 

Δ. Δωδεκαημερίτικα Κάλαντα: περιεχόμενο και  συμβολισμοί…….33

Ε. Δαιμονικά του Δωδεκαημέρου και παραδοσιακές  μεταμφιέσεις ……..39 

Βιβλιογραφικός οδηγός…….. 53 

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ……….59 

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ…….. 84 

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ………….. 107 

Βιβλιογραφική τεκμηρίωση των ανθολογούμενων κειμένων… 133 

Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Φώτα, τρεις ημέρες που απαρτίζουν το Δωδεκαήμερο των χειμωνιάτικων γιορτών και στην παράδοσή μας χαρακτηρίζονται από τη διακοπή της εργασίας, την παραμονή στη θαλπωρή της οικογένειας και από πλήθος εθίμων και δοξασιών. 

Σήμερα μπορεί στην θέση των πλούσιων δραστηριοτήτων της περι- όδου να έχουν κυριαρχήσει οι έξοδοι και η νυχτερινή ζωή, αλλά κάτω από την επιφάνεια οι παραδόσεις μας διεκδικούν την προσοχή μας και οι άνθρωποι συνεχίζουν να αναζητούν τρόπους να αισθανθούν το «μαζί» της χαράς και του μοιράσματος. 

Συχνά, το χριστιανικό πνεύμα των ημερών αναμιγνυόταν με πλή θος δεισιδαιμονιών και τελετουργιών που επιβιώνουν από τα ειδι λολατρικά προχριστιανικά χρόνια. Στο βιβλίο αυτό, οι εθνογραφικές καταγραφές πλαισιώνονται από λογοτεχνικές αναπαραστάσεις και ζωντανεύουν τον τρόπο που γιόρταζε ο λαός μας κατά τη διάρκεια αυτών των μεγάλων ημερών. 

Εκδόσεις: ΑΚΡΙΤΑΣ  www.akritasbooks.gr 

BBM: 978-618-5573-40-1 

9-786185-575409