Πώς επηρεάζεται η τελική σύνταξη σε κάθε ασφαλιστική κατηγορία

Η επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας αποτελεί μία από τις σημαντικότερες αποφάσεις για ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες, καθώς επηρεάζει όχι μόνο το ύψος των μηνιαίων εισφορών, αλλά και την τελική σύνταξη που θα λάβουν. Οι διαφορές μεταξύ των κατηγοριών μπορεί να φτάσουν ακόμη και τα 300–400 ευρώ μηνιαίως, ενώ οι συνεχείς αυξήσεις εισφορών από το 2023 και μετά διαμορφώνουν νέο τοπίο στο ασφαλιστικό.

Πώς υπολογίζεται η σύνταξη ανά κατηγορία

Η τελική κύρια σύνταξη προκύπτει από δύο βασικά στοιχεία:

1. Τον μέσο όρο των ασφαλιστικών εισφορών (κατηγορίες)

Όσο υψηλότερη η κατηγορία → τόσο μεγαλύτερες εισφορές → τόσο υψηλότερος ο μέσος μισθός που «μετρά» για τη σύνταξη.

2. Τα έτη ασφάλισης

Οι συντελεστές αναπλήρωσης αυξάνονται σημαντικά μετά τα 30–35 έτη και κορυφώνονται στα 40.

Έτσι, δύο άτομα με τα ίδια χρόνια, αλλά διαφορετική κατηγορία, μπορεί να έχουν σύνταξη που διαφέρει έως και 40%.

Πόση σύνταξη «χτίζει» κάθε κατηγορία (ενδεικτικά με 40 χρόνια)

Τα στοιχεία βασίζονται σε πίνακες του ΕΦΚΑ και μέσους όρους αποδοχών ανά κατηγορία.

1η Κατηγορία – Η χαμηλότερη εισφορά

• Ισχύουσα εισφορά κύριας σύνταξης: ~250 € / μήνα
• Εκτιμώμενη τελική σύνταξη με 40 χρόνια: 820–900 €

Η 1η κατηγορία έχει χαμηλό κόστος, αλλά και σημαντικά χαμηλότερη τελική απολαβή.

2η Κατηγορία

• Εισφορά: ~301 €
• Εκτιμώμενη σύνταξη: 950–1.050 €

3η Κατηγορία

• Εισφορά: ~360 €
• Εκτιμώμενη σύνταξη: 1.080–1.180 €

4η Κατηγορία

• Εισφορά: ~433 €
• Εκτιμώμενη σύνταξη: 1.200–1.330 €

5η Κατηγορία

• Εισφορά: ~519 €
• Εκτιμώμενη σύνταξη: 1.350–1.450 €

6η Κατηγορία – Η υψηλότερη

• Εισφορά: ~675 €
• Εκτιμώμενη σύνταξη: 1.550–1.650 €

Τι σημαίνουν οι συνεχείς αυξήσεις εισφορών

Από το 2023 έως το 2026 οι εισφορές έχουν αυξηθεί αθροιστικά 16%, επηρεάζοντας άμεσα:

• το κόστος λειτουργίας των επαγγελματιών,
• την επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας (πολλοί κατεβαίνουν στις χαμηλές),
• την τελική σύνταξη, αφού λιγότερες εισφορές = μικρότερος μέσος ασφαλιστικός μισθός.

Ταυτόχρονα, ακόμη και με τις αυξήσεις, οι προβολές δείχνουν ότι στην 1η κατηγορία η σύνταξη 40ετίας δύσκολα θα ξεπερνά τα 900 ευρώ, κάτι που προκαλεί ανησυχία στους ειδικούς για το μέλλον των σημερινών νέων ασφαλισμένων.

Ποιες αλλαγές ζητούν οι επαγγελματίες

Ο κλάδος προτείνει:

• Σύνδεση των εισφορών με εισόδημα και όχι μόνο με σταθερές κατηγορίες.
• Μικρότερες αυξήσεις σε περίοδο υψηλού πληθωρισμού.
• Κίνητρα για παραμονή σε υψηλότερες κατηγορίες (π.χ. φοροαπαλλαγές).
• Έκπτωση για συνεπείς ασφαλισμένους.

Η επιλογή ασφαλιστικής κατηγορίας παίζει καθοριστικό ρόλο στο ύψος της μελλοντικής σύνταξης.
Οι επαγγελματίες που παραμένουν χρόνια στην 1η κατηγορία εξασφαλίζουν μεν χαμηλό κόστος σήμερα, αλλά θα δουν πολύ περιορισμένες συνταξιοδοτικές απολαβές. Αντίθετα, όσοι επιλέγουν υψηλότερες κατηγορίες διαμορφώνουν πιο αξιοπρεπή σύνταξη, με δυσανάλογα όμως μεγαλύτερο οικονομικό βάρος. Σε ένα περιβάλλον αυξημένων εισφορών και αβεβαιότητας, η συζήτηση για το μέλλον του μοντέλου «σταθερών κατηγοριών» φαίνεται πως μόλις αρχίζει.

Ασφαλιστική Κατηγορία	Μηνιαία Εισφορά (Κύρια Σύνταξη)	Εκτιμώμενη Τελική Σύνταξη με 40 έτη
1η κατηγορία	~250,76 €	820 – 900 €
2η κατηγορία	~300,92 €	950 – 1.050 €
3η κατηγορία	~360,63 €	1.080 – 1.180 €
4η κατηγορία	~433,47 €	1.200 – 1.330 €
5η κατηγορία	~519,44 €	1.350 – 1.450 €
6η κατηγορία	~675,87 €	1.550 – 1.650 €