“Σημειωματάρια Τέχνης” από την παιδική και εφηβική βιβλιοθήκη Ξυλαγανής

Η βιβλιοθήκη μας συμμετέχει εδώ και κάποιους μήνες στον κύκλο εκπαιδευτικών προγραμμάτων της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδας “Σημειωματάρια Τέχνης”.

Αυτές τις ημέρες υλοποιούμε το εργαστήρι ‘Σημειωματάριο Γλυπτικής’ μέσα από τη γνωριμία μας με το έργο του Γιαννούλη Χαλεπά. Με έμπνευση την τέχνη του ανάγλυφου -και ξεφεύγοντας λιγάκι από το πλαίσιο που έθετε το ίδιο το εργαστήριο- είχαμε την ιδέα να φτιάξουμε μικρά υπέρθυρα ή ‘μαρμαράκια’, χαρακτηριστικά της πατρίδας του Χαλεπά, της Τήνου. Αύριο που θα έχουν στεγνώσει, θα τα μετατρέψουμε σε γούρι για την καινούρια χρονιά, καθώς μια αποστολή τους ήταν η προστασία και η προσέλκυση καλής τύχης μέσα από τα σχέδιά τους.

Σύμφωνα με την τηνιακή παράδοση, η κύρια είσοδος του σπιτιού πρέπει να φυλάσσεται από το κακό. Στα ‘μαρμαράκια’ σκαλίζονται σύμβολα, ζώα, ακόμα και ρητά που φέρνουν καλή τύχη και προστασία. Έτσι, το καράβι συμβολίζει τον καλοτάξιδο βίο, το κυπαρίσσι τη μακροζωία, τα άλογα τη δύναμη και τον πλούτο. Ο δυαδικός αριθμός στα εγχάρακτα σύμβολα αναφέρεται στο αντρόγυνο του σπιτιού. Tα πενταπέταλα άνθη είναι για την προστασία των νεαρών γυναικών του σπιτιού. Τα περίεργα ζώα και τα τέρατα σκοπό έχουν να τρομάξουν το κακό και να το διώξουν μακριά από το σπίτι. Ακόμα, σε σπίτια επιφανών οικογενειών τα υπέρθυρα έφεραν οικόσημα και εμβλήματα.

Τα υπέρθυρα ή ‘μαρμαράκια’ απαντώνται σε όλο το νησί της Τήνου. Είναι μαρμαρόγλυπτοι φεγγίτες, φωτοθυρίδες, επάνω από την κεντρική είσοδο και τα νοτιοδυτικά παράθυρα των σπιτιών του νησιού και προσφέρουν καλύτερο φωτισµό και εξαερισμό στα παραδοσιακά τηνιακά σπίτια, που έχουν μικρά ανοίγματα και λιγοστά παράθυρα. Τα υπέρθυρα άφηναν επίσης να περνά το απαραίτητο φως που χρειαζόταν για παραγωγή μεταξιού από τους μεταξοσκώληκες. H Tήνος είναι γεμάτη από ‘σκαμνιές’ (μουριές). H σηροτροφία, μαζικά διαδεδομένη τον 17ο και 18ο αιώνα, έφερνε πλούτο στο νησί.

*FB Παιδική και Εφηβική Βιβλιοθήκη Ξυλαγανής