3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Τοπικής Ιστορίας «Alexandroupolis Encomium» από το Εργαστήριο Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Θεματική: Στιγμιότυπα και άνθρωποι που μετα-σχημάτισαν την πορεία της
Αλεξανδρούπολης
�� 16–18 Μαΐου 2025
�� Αλεξανδρούπολη | Αποθήκη 2
Το Alexandroupolis Encomium (Αλεξανδρούπολης Εγκώμιο) αποτελεί πλέον έναν
καταξιωμένο θεσμό στο πλαίσιο των ΕΛΕΥΘΕΡΙΩΝ 2025, με επίκεντρο την ανάδειξη της
τοπικής ιστορίας. Φέτος, το 3ο Συνέδριο εστιάζει σε Στιγμιότυπα και ανθρώπους που
μετα-σχημάτισαν την πορεία της Αλεξανδρούπολης, φωτίζοντας κρίσιμες ιστορικές
στιγμές και πρόσωπα που συνέβαλλαν στη διαμόρφωση της ταυτότητας της πόλης.
Το συνέδριο διοργανώνεται από το Εργαστήριο Λαογραφίας και Κοινωνικής
Ανθρωπολογίας του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκριτείου
Πανεπιστημίου Θράκης και την Ένωση Θρακών και θα πραγματοποιηθεί από τις 16 έως
τις 18 Μαΐου 2025.
Η Αλεξανδρούπολη, από τη συγκρότησή της ως μικρός αλιευτικός οικισμός έως την
ανάδειξή της σε σύγχρονο αστικό κέντρο με αναπτυσσόμενους κοινωνικούς και
οικονομικούς θεσμούς, ακολουθεί μια ιστορική διαδρομή μόλις ενάμιση αιώνα. Οι
διαρκείς μετασχηματισμοί που υπέστη στο πλαίσιο των γεωπολιτικών εξελίξεων και των
κοινωνικών δυναμικών τη διαφοροποιούν ουσιωδώς από άλλες πόλεις του ελληνικού
χώρου. Η συλλογική μνήμη, η πολιτισμική κληρονομιά και το ανθρώπινο κεφάλαιο
συνιστούν καθοριστικούς παράγοντες που συνεχίζουν να επηρεάζουν την φυσιογνωμία
της. Η περίπτωση της Αλεξανδρούπολης αναδεικνύει, με χαρακτηριστικό τρόπο, τη
συνύφανση ιστορικών, γεωγραφικών και κοινωνικών παραμέτρων στην οικοδόμηση της
ταυτότητας ενός σύγχρονου αστικού σχηματισμού.
Κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων του συνεδρίου θα είναι επισκέψιμη θεματική
έκθεση τεκμηρίων και αντικειμένων, τα οποία συνδέονται με τα ιστορικά πρόσωπα που
αναδεικνύονται στις εισηγήσεις. Η έκθεση θα παρουσιαστεί στον χώρο της Αποθήκης 1.
Επιμέλεια έκθεσης: Χρύσα Αργυρακάκη
Χορηγοί: Sali Boutique hotel, Κρασιά ODRYSSES, Αρτοποιεία Κεβρεκίδη- Ο φούρνος της
Ευγενίας, TRAZERAS.
Συμμετέχοντες και συνεργαζόμενοι Φορείς και Σύλλογοι:
Ιερά Μητρόπολις Αλεξανδρουπόλεως, Εργαστήριο Λαογραφίας & Κοινωνικής
Ανθρωπολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας ΔΠΘ, Επαγγελματική Σχολή Μαθητείας
Αλεξανδρούπολης (Δ.Υ.Π.Α.), 3ο Δημοτικό Σχολείο «Άγγελος Ποιμενίδης», Αρμενική
Κοινότητα Αλεξανδρούπολης, Ένωση Θρακών, Καλλιτεχνικός Όμιλος Αλεξανδρούπολης
(Κ.Ο.Α.), Μουσικογυμναστικός Σύλλογος «Εθνικός» Αλεξανδρούπολης, Προσκοπικό

Σώμα Ελλάδας – Παράρτημα Αλεξανδρούπολης, Σύλλογος Ελληνογαλλικής φιλίας το
Σπίτι της Αντουανέττας, Σύλλογος «Ελληνομουσείον Αίνου», Σύλλογος Καππαδοκών Ν.
Έβρου «Οι Τρεις Ιεράρχες», Σύλλογος Κυριών και Δεσποινίδων, οι Ποντιακοί Σύλλογοι
(«Αλέξιος Κομνηνός», Πεύκων, Παλαγίας, Νίψας), Φιλανθρωπικός Σύλλογος «Μέριμνα»
Αλεξανδρούπολης, Φιλεκπαιδευτικός Σύλλογος Αδριανουπολιτών Ορεστιάδας.

Πρόεδρος της Επιστημονικής επιτροπής: Θανάσης Β. Κούγκουλος, Επίκουρος
Καθηγητής, Σημειωτικής, Λογοτεχνικής Ανάλυσης και Πολιτισμικής Ερμηνείας του
Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ
Μέλη της Επιστημονικής Επιτροπής
Μανώλης Γ. Βαρβούνης, Διευθυντής του Εργαστηρίου Λαογραφίας και Κοινωνικής
Ανθρωπολογίας, Κοσμήτορας της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του ΔΠΘ
Βασίλειος Δαλκαβούκης, Καθηγητής με αντικείμενο «Εθνογραφία του Ελλαδικού χώρου»,
Κατερίνα Μάρκου, Αναπλ. Καθηγήτρια με αντικείμενο «Κοινωνική και ιστορική ανθρωπολογία
του βαλκανικού χώρου»,
Βασιλική Κράββα, Αναπλ. Καθηγήτρια με αντικείμενο «Κοινωνική Ανθρωπολογία»,
Αθηνά Μαχά – Μπιζούμη, Αναπλ. Καθηγήτρια, με αντικείμενο «Λαογραφία: Λαϊκή Τέχνη»
Ανέστης Γιαννακόπουλος, E.E.Π. ΤΕΦΑΑ του ΔΠΘ

Οργανωτική Επιτροπή
Θεοφάνης Ισακίδης, πρόεδρος Συλλόγου Καππαδοκών Ν. Έβρου «Οι Τρεις Ιεράρχες»
Κατερίνα Κάλτσου, υποψ. Διδάκτωρ δημογραφίας Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ
Μιχάλης Νικολαϊδης, Αντιπρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Πεύκων, «Οι Ρίζες», Μέλος ΔΣ
Εμπορικού Συλλόγου,
Σταυρούλα Παπαχατζίδου, υποψ. Διδάκτωρ Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Τμήματος Ιστορίας
και Εθνολογίας του ΔΠΘ
Τζούλια Φανφάνη-Μαλακόζη, Αντιπρόεδρος του Ιστορικού Μουσείου Αλεξανδρούπολης
Γραμματεία
Σινέμ Αλήμπαση, φοιτήτρια στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ
Δημοσθένης Γκαμπράνης, μέλος Ένωσης Θρακών, συγγραφέας
Ευδοξία Κυριζάκη, μέλος Ένωσης Θρακών
Βαγγέλης Μπετσίδης, μέλος Ένωσης Θρακών

Δείτε το πρόγραμμα του Εργαστηρίου: 

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑΣ και ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ
ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΘΝΟΛΟΓΙΑΣ του ΔΠΘ & ΕΝΩΣΗ ΘΡΑΚΩΝ

3 ο Συνέδριο Τοπικής Ιστορίας

Aleξandroupolis Encomium (Αλεξανδρούπολης Εγκώμιο)
Στιγμιότυπα και άνθρωποι που μετα-σχημάτισαν την πόλη

16-17-18Μαΐου 2025

ΑΠΟΘΗΚΗ 2, ΛΙΜΑΝΙ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ

Πρόγραμμα
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 16Μαΐου 2025

18.00 – 18.15 Προσέλευση
18.15 – 18.45

18.45 – 19.00

Έναρξη – Χαιρετισμοί
Ιωάννης Ζαμπούκης, Δήμαρχος του Δήμου Αλεξανδρούπολης
κ.κ. Άνθιμος, Μητροπολίτης Ι. Μ. Αλεξανδρουπόλεως, Τραϊανουπόλεως
και Σαμοθράκης
Χαιρετισμοί
Μανόλης Γ. Βαρβούνης, Κοσμήτορας της Σχολής Κλασικών και
Ανθρωπιστικών Σπουδών ΔΠΘ, Καθηγητής Λαογραφίας, Τμήμα Ιστορίας
και Εθνολογίας του Δ.Π.Θ.
Νάντια Μαλακόζη, Πρόεδρος της Ένωσης Θρακών
Θανάσης Κούγκουλος, Πρόεδρος του 3ου Συνεδρίου, Επίκουρος
καθηγητής Σημειωτικής: Λογοτεχνική ανάλυση και πολιτισμική ερμηνεία
του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ
Παρουσίαση πρακτικών 2 ου συνεδρίου:
Βασιλική Κράββα, Πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής του 2 ου
Συνεδρίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και
Ανθρωπολογίας της Κατανάλωσης του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας
του Δ.Π.Θ., επιμελήτρια του τόμου των πρακτικών
Κατερίνα Κάλτσου, Υπ. Διδάκτωρ Δημογραφίας Τμήματος Ιστορίας και
Εθνολογίας ΔΠΘ, επιμελήτρια του τόμου των πρακτικών

19.00 – 19.30

ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ
Ξενάγηση στην έκθεση αντικειμένων στην Αποθήκη 1

19.30 – 19.45
19.45 – 20.00

ΠΡΩΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προεδρείο: Θανάσης Κούγκουλος
Μέγας Ποιμένας: Η Κληρονομιά του Μητροπολίτη Άνθιμου
κ.κ. Άνθιμος, Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως
Παρουσίαση του έργου του Άγγελου Ποιμενίδη,
Μαθητές του 3 ου Δημοτικού Σχολείου «ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΟΙΜΕΝΙΔΗΣ», υπό την
καθοδήγηση των δασκάλων Γεωργίας Ευθυμιάδου και Τριαντάφυλλου
Τσέκου
ΧΟΡΩΔΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ υπό την χορωδιακή διεύθυνση της Χριστίνας
Μπαρμπαγιάννη

20.00 – 20.15

20.15 – 20.30

Ιστορία και Παράδοση της Θράκης στο έργο του Άγγελου Ποιμενίδη
(1904-1968)
Μανόλης Γ. Βαρβούνης
"Για ένα μουσείο της Θράκης…" Το αρχαιολογικό έργο του Άγγελου
Ποιμενίδη
Νάγια Δαλακούρα, αρχαιολόγος – μουσειολόγος, Εφορεία Αρχαιοτήτων
Ροδόπης
ΣΑΒΒΑΤΟ, 17 ΜΑΪΟΥ 2025
ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προεδρείο: Βασιλική Κράββα

10.15 – 10.30 Από την Αίνο στην Αλεξανδρούπολη: Αθανάσιος Μανιάς –

Δημήτριος Μπουλμπουτζής
Στέλλα Κλαδαρά, Πρόεδρος συλλόγου «Ελληνομουσείον Αίνου»

10.30 – 10.45 Γεώργιος Σικλαφίδης: Πρόεδρος και Ιδρυτής Συλλόγου Καππαδοκών Ν.

Έβρου «Οι τρεις Ιεράρχες»
Κατερίνα Σικλαφίδου, μέλος του συλλόγου

10.45 – 11.00
11.00 – 11.15

11.15 – 11.45

Ξενιτίδης Ιωάννης, ο κλινικάρχης
Μιχάλης Νικολαϊδης, Αντιπρόεδρος συλλόγου Πεύκων ΟΙ ΡΙΖΕΣ
Το σπουδαίο έργο της Όλγας Μηλιώνη και της Μερόπης Χατζηαντωνίου
ως Πρόεδροι του Φιλανθρωπικού Συλλόγου «Μέριμνα»
Αλεξανδρούπολης
Κρυσταλλία Αρμενάκη, Πρόεδρος του Συλλόγου
Μαρία Πετροπούλου, Γραμματέας του Συλλόγου
ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ
ΤΡΙΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προεδρείο: Ανέστης Γιαννακόπουλος

11.45 – 12.00 Κωνσταντίνος Φανφάνης, ο τηλαυγής φάρος της τυπογραφίας και της

ελληνικής δημοσιογραφίας, 1907-1981
Δημήτρης Κιηγμάς, Πρόεδρος του Φιλεκπαιδευτικού Συλλόγου
Αδριανουπόλεως

12.00 – 12.15 Χαράλαμπος Καλπάκας, ένας αφανής θεμελιωτής της σύγχρονης

Αλεξανδρούπολης
Πέτρος Αλεπάκος, Μέλος του ΔΣ της Ένωσης Θρακών
Αικατερίνη Κάλτσου, Γραμματέας του ΔΣ της Ένωσης Θρακών

12.15 – 12.30 Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως Ιωακείμ Καβύρης 1934-1967:

Μαρτυρία πατρότητας
Πατέρας Αθανάσιος Γραμμένος, Διδάκτορας Εκκλησιαστική ιστορίας του
Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ

12.30 – 12.45 Μεγαλέμποροι και πραματευτάδες: Ρεϊτάν και Μέντα. Ο κόσμος των

Ελληνοεβραίων της Αλεξανδρούπολης
Θρασύβουλος Παπαστρατής, δικηγόρος, ιστορικός
ΤΕΤΑΡΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προεδρείο: Πατέρας Αθανάσιος Γραμμένος

18.15 – 18.30 Προσέλευση
18.30 – 18.45 Νεόφυτος Παπαναστασίου (1884-1971), ένας λόγιος Θρακιώτης

Ολυμπία Πατέλη, εκπαιδευτικός
Μιχάλης Πατέλης, συγγραφέας, ερευνητής

18.45 – 19.00 Ευαγγελινή Δελημιχάλη – Μαρία Τζιρίτη Παπαθανασίου: Έργα και
ημέρες των πρώτων Προέδρων του Συλλόγου Κυριών και Δεσποινίδων
Αλεξανδρούπολης (1920-1940)
Λένα Σαμαρά-Μαυραγάνη, Πρόεδρος του Συλλόγου
Φωτεινή Σκάβδη-Σταθάτου, Γενική Γραμματέας του Συλλόγου
19.00 – 19.15 Αχιλλέας Σαμοθράκης. Ο ιατροφιλόσοφος από την Αίνο

Θεόδωρος Κυρκούδης, Βιβλιοθηκονόμος Διδάκτωρ Ιστορίας της Ιατρικής
19.15 – 19.30 Τατεός Τατεοσιάν: Προσφυγόπουλο στην Αλεξανδρούπολη μετά τη
μικρασιατική καταστροφή και ο μετέπειτα συμβολισμός του στον παλμό
της πόλης
Τανιέλ Τατεοσιάν, Έμπορος, εκπρόσωπος Αρμενικής Κοινότητας
Αλεξανδρούπολης

19.30 – 19.45 Πρόεδροι του ιστορικού Συλλόγου ΜΓΣ ΕΘΝΙΚΟΣ Αλεξανδρούπολης στον

Μεσοπόλεμο
Ανέστης Γιαννακόπουλος, E.E.Π. ΤΕΦΑΑ ΔΠΘ

19.45 – 20.00 Διατροφής στιγμιότυπα: Ταξίδι στο παρελθόν με τον Μύλο του

Γεώργιου Μασούρα
Σταυρούλα Παπαχατζίδου, Υποψ. Διδάκτωρ Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δ.Π.Θ

20.00 – 21.30 ΜΠΟΥΦΕΣ, ΑΠΟΘΗΚΗ 2

Από την Επαγγελματική Σχολή Μαθητείας Αλεξανδρούπολης της
Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (Δ.Υ.Π.Α.)
3 η ΗΜΕΡΑ
ΚΥΡΙΑΚΗ, 18 Μαΐου 2025

ΠΕΜΠΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑ
Προεδρείο: Ιωάννης Μπακιρτζής

10.15 – 10.30 Προσέλευση
10.30 – 10.45 Χριστόφορος Παπαδόπουλος: ο σεμνός εργάτης της Χορωδιακής

Μουσικής – Θεόδωρος Χαραλαμπίδης: ο μεγάλος Δάσκαλος
Ιωάννα-Τριάδα Κουγιουμτζή, MD, MSc, PhD, Χειρουργός – Διευθύντρια
ΕΣΥ, μέλος Καλλιτεχνικού Ομίλου Αλεξανδρούπολης (ΚΟΑ)

10.45 – 11.00 Βίβλος γενέσεως Αλεξανδρουπόλεως – Μωρίς ντε Χιρς εγέννησε
σιδηρόδρομον, σιδηρόδρομος δ’ εγέννησε πόλιν, πόλις δ’ εγέννησε
λιμένα
Ιωάννης Μπακιρτζής, Αναπληρωτής Καθηγητής ιστορίας –
Ύστερη Οθωμανική αυτοκρατορία και σύγχρονο Τουρκικό κράτος
11.00 – 11.15 Συμεών Σταφυλίδης, ένας λειτουργός της υγείας με συμβολή στην

κοινωνική και πολιτισμική ζωή της πόλης
Δέσποινα Κοτακίδου, Πρόεδρος του Συλλόγου Ποντίων
Αλεξανδρούπολης «Αλέξιος Κομνηνός»

11.15 – 11.30 Αντουανέττα Δεμντζιάν και Μαρίκα Μπάτσα, Δύο κυρίες της Γαλλικής –

Μνήμες, ίχνη και παρακαταθήκη
Κατερίνα Σταφυλίδου, Πρόεδρος Συλλόγου Ελληνογαλλικής Φιλίας "Το
Σπίτι της Αντουανέττας"
Φανή Παπαδοπούλου, Αντιπρόεδρος Συλλόγου Ελληνογαλλικής Φιλίας
"Το Σπίτι της Αντουανέττας"

11.30 – 11.45 Κωσταντίνος Λαγουμιτζάκης: Ο θεμελιωτής της εκπαίδευσης και του
προσκοπισμού στη Θράκη, κατ' εντολήν του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Θεόδωρος Ορδουμποζάνης, συγγραφέας, Ιστορικός ερευνητής
Σανδραβέλη Χαρίκλεια, εκπρόσωπος οικογένειας Λαγουμιτζάκη

11.45 – 12.00 Κύκλος Συζητήσεων

Συμπεράσματα από τον Θανάση Κούγκουλο
ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΥΜΝΟ ΤΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ, από τον
ΚΟΑ

Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου θα λειτουργεί έκθεση αντικειμένων που σχετίζονται με τα
πρόσωπα που παρουσιάζονται στις εισηγήσεις. Η έκθεση θα φιλοξενηθεί στην Αποθήκη 1,
κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων του συνεδρίου.
Επιμέλεια έκθεσης: Χρύσα Αργυρακάκη
Χορηγοί: Sali Boutique hotel, Κρασιά ODRYSSES, Αρτοποιεία Κεβρεκίδη- Ο φούρνος της
Ευγενίας, TRAZERAS.