Εντοπίστηκε η πηγή ενός μυστηριώδους διαστημικού σήματος που έφτασε στη Γη

Επιστήμονες κατάφεραν να εντοπίσουν την προέλευση μιας μυστηριώδους ραδιοφωνικής έκρηξης από τα βάθη του διαστήματος, εντοπίζοντας ένα άγνωστο αντικείμενο σε έναν κοντινό γαλαξία που φαίνεται να είναι η πηγή του σήματος.

Μια ερευνητική ομάδα από το Κέντρο Αστροφυσικής του Χάρβαρντ–Σμιθσόνιαν και το Πανεπιστήμιο ΜακΓκιλ στον Καναδά ανακοίνωσε ότι μία από τις πιο έντονες και ταχύτατες εκρήξεις ραδιοκυμάτων που έχουν παρατηρηθεί μέχρι σήμερα, προήλθε από τον γαλαξία NGC 4141, ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση μόλις 130 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη, σύμφωνα με τη Daily Mail.

Οι ραδιοφωνικές εκρήξεις στο διάστημα διαρκούν ελάχιστα – μόλις μερικά χιλιοστά του δευτερολέπτου – και θεωρείται ότι προκαλούνται από ακραία κοσμικά φαινόμενα, όπως η κατάρρευση τεράστιων άστρων (σουπερνόβα), η οποία οδηγεί στη δημιουργία εξαιρετικά μαγνητισμένων αστέρων νετρονίων, γνωστών ως μάγναστρα.

Ωστόσο, ορισμένοι επιστήμονες εξετάζουν και πιο τολμηρά σενάρια, θέτοντας το ερώτημα εάν οι ταχύτατες αυτές ραδιοεκρήξεις θα μπορούσαν να έχουν τεχνητή προέλευση – για παράδειγμα, να είναι ισχυρά ραδιοσήματα που αποστέλλονται σκόπιμα από έναν εξελιγμένο εξωγήινο πολιτισμό.

Η συγκεκριμένη έκρηξη, που εντοπίστηκε τον Μάρτιο και φέρει την ονομασία FRB 20250316A ή «RBFLOAT», αποτελεί ορόσημο, καθώς είναι η πρώτη φορά που οι αστρονόμοι κατόρθωσαν να την τοποθετήσουν με ακρίβεια σε συγκεκριμένο σημείο μέσα σε έναν γειτονικό γαλαξία.

Επιπλέον, χάρη στο Διαστημικό Τηλεσκόπιο James Webb (JWST), οι επιστήμονες εντόπισαν ένα ασθενές υπέρυθρο σήμα, με την ονομασία NIR-1, το οποίο ενδέχεται να αποκαλύπτει ή να κρύβει την αληθινή πηγή της ραδιοφωνικής έκρηξης.

Ο μεταδιδακτορικός ερευνητής του McGill, Mawson Sammons, δήλωσε:
«Βρισκόμαστε στην αρχή μιας νέας εποχής, όπου μπορούμε πλέον να εντοπίζουμε με ακρίβεια ακόμη και μεμονωμένες, μη επαναλαμβανόμενες εκρήξεις ραδιοκυμάτων. Αυτό αποτελεί σημείο καμπής στην προσπάθειά μας να κατανοήσουμε τι πραγματικά κρύβεται πίσω από αυτά τα φαινόμενα».

Η ραδιοφωνική έκρηξη εντοπίστηκε σε μια μικρή περιοχή στα όρια του γαλαξία NGC 4141, η οποία έχει περίπου το μέγεθος ενός αστρικού σμήνους – μιας συμπαγούς ομάδας αστεριών που βρίσκονται μέσα σε μεγαλύτερους γαλαξίες.

Παρότι ο NGC 4141 απέχει περίπου 130 εκατομμύρια έτη φωτός από τη Γη, θεωρείται σχετικά κοντινός, ειδικά αν συγκριθεί με τις περισσότερες άλλες ραδιοφωνικές εκρήξεις που έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα από τους επιστήμονες.

Η ανακάλυψη πραγματοποιήθηκε με τη χρήση ενός καναδικού ραδιοτηλεσκοπίου, του CHIME, το οποίο έχει σχεδιαστεί ειδικά για την καταγραφή αυτών των σπάνιων κοσμικών εκρήξεων.

Μετά τον εντοπισμό της έκρηξης ραδιοκυμάτων, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν το Διαστημικό Τηλεσκόπιο James Webb (JWST) για να απαθανατίσουν λεπτομερείς υπέρυθρες εικόνες της ίδιας περιοχής, αποκαλύπτοντας ένα αχνό αντικείμενο, που πιθανώς αποτελεί είτε ένα τοπικό αστέρι είτε κάτι διαφορετικό.

Ο καθηγητής αστρονομίας στο Χάρβαρντ, Edo Berger, τόνισε πως η δυνατότητα να απομονωθούν μεμονωμένα αστέρια γύρω από μια γρήγορη έκρηξη ραδιοκυμάτων είναι μια σημαντική πρόοδος σε σχέση με προηγούμενες έρευνες, δίνοντάς μας νέες πληροφορίες για τα αστρικά συστήματα που πιθανόν να προκαλούν αυτές τις ισχυρές εκρήξεις.

Οι γρήγορες εκρήξεις ραδιοκυμάτων, όπως η RBFLOAT, περιγράφονται ως ένα ξαφνικό και ισχυρό «μπιπ» αόρατης ενέργειας, το οποίο εξαφανίζεται πριν καν προλάβουμε να ανοιγοκλείσουμε τα μάτια μας, σύμφωνα με την Daily Mail.

Ωστόσο, σε αντίθεση με τα ραδιοσήματα στη Γη που μεταφέρουν φωνές ή μουσική, αυτές οι εκρήξεις παράγουν ένα στιγμιαίο στατικό «ποπ» που διαρκεί ελάχιστα.

Οι επιστήμονες εξετάζουν αρκετές θεωρίες για το τι μπορεί να προκάλεσε αυτήν την συγκεκριμένη έκρηξη, καθώς και άλλες που εμφανίζονται επαναλαμβανόμενα σε όλο το σύμπαν.

Το αντικείμενο NIR-1 ίσως να είναι ένα κόκκινο γιγαντιαίο αστέρι, πιθανόν κοντά στο τέλος της ζωής του, που έχει διογκωθεί και φωτίσει έντονα.

Εναλλακτικά, η έκρηξη ραδιοκυμάτων θα μπορούσε να προέρχεται από ένα μάγναστρο που βρίσκεται σε ένα κοντινό σμήνος νεαρών και ογκωδών αστεριών, αν και το ίδιο το μάγναστρο είναι πολύ αμυδρό για να εντοπιστεί από τη Γη.

Μια τρίτη υπόθεση των επιστημόνων είναι ότι το υπέρυθρο φως που καταγράφηκε δεν προέρχεται από αστέρι, αλλά αποτελεί μια εξασθενημένη «ηχώ» της ίδιας της έκρηξης. Για να το επιβεβαιώσουν, σχεδιάζουν νέες παρατηρήσεις ώστε να διαπιστώσουν αν το φως εξασθενεί με τον χρόνο.

Αν και δεν αποκλείεται θεωρητικά η πηγή του σύντομου σήματος να είναι εξωγήινης προέλευσης, προς το παρόν οι εκρήξεις ραδιοκυμάτων που μελετώνται δεν έχουν δείξει στοιχεία νοήμονα μοτίβα ή κωδικοποιημένα μηνύματα.

Η μεταδιδακτορική ερευνήτρια Amanda Cook από το McGill δήλωσε σε δελτίο τύπου πως αυτή η ανακάλυψη αποτελεί ορόσημο, καθώς πλέον δεν εντοπίζουμε απλώς αυτές τις μυστηριώδεις λάμψεις, αλλά μπορούμε και να προσδιορίσουμε με ακρίβεια την προέλευσή τους.

Πρόσθεσε πως αυτή η πρόοδος ανοίγει τον δρόμο για να ανακαλύψουμε αν οι εκρήξεις προκαλούνται από πεθαίνοντα αστέρια, περίεργα μαγνητικά φαινόμενα ή κάτι εντελώς νέο που ακόμα δεν έχουμε φανταστεί.

πηγή skai.gr/επιμέλεια Π&Π