Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα: Προσφύγων γεύσεις
Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα: Προσφύγων γεύσεις: Γαστρονομικές διαδρομές στην Αλεξανδρούπολη μετά τη συνθήκη της Λωζάνης Αλεξανδρούπολη, 24-25-26 Μαΐου 2024
Έναν αιώνα μετά την εγκατάσταση των προσφύγων, η Αλεξανδρούπολη έχει αναδειχθεί σε μια ακμάζουσα πόλη με ταχείς ρυθμούς ανάπτυξης. Μοντέρνα και παραδοσιακή συνάμα, αλλά κυρίως, πολυστρωματική και πολυσυλλεκτική, είναι ένα σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Μια πόλη, που, στα πλαίσια της διαμόρφωσης της ταυτότητάς της, αναζητά τον χαρακτήρα της μέσα από τις διαδρομές εκείνες, από τις οποίες οριοθετήθηκαν, ενσωματώθηκαν και ιεραρχήθηκαν οι κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων της. Στις σχέσεις αυτές, εξέχουσα θέση είχε και έχει η διατροφή.
Η διατροφή συνιστά ένα πολύπλοκο σύστημα πολιτισμικής ταξινόμησης που θέτει σε κίνηση αναπαραστάσεις και συμβολισμούς για την ταυτότητα και τη διαφορά. Αποτελεί άξονα κοινωνικής αναφοράς και αποκαλύπτει αφενός οικουμενικές σταθερές, αλλά και διαπολιτισμικές ποικιλότητες. Μέσω της κατανάλωσης τα άτομα «γεύονται» και «καταναλώνουν» τον πολιτισμό, το παρελθόν, το παρόν, κατασκευάζουν εικόνες πολιτισμικής συνέχειας, κινητοποιούν όνειρα, ταμπού, γούστα, επιλογές και αξίες. Η σχέση ανάμεσα στη διατροφή και στη συγκρότηση της συλλογικής μνήμης είναι αμφίδρομη. Η διατροφή και η τροφή λειτουργούν ως κώδικες ανάγνωσης της προσφυγικής ταυτότητας. Αναδεικνύουν εντάξεις, αποκλεισμούς, αποκλίσεις και συγκλίσεις. Η κοινωνική διάσταση της τροφής συνίσταται στην ικανότητά της να μεταφέρει και να μεταβιβάζει αισθήματα και μνήμες, ενώ η δυνατότητα της να μεταδίδεται και να ανθίσταται σε κοινωνικο-ιστορικές αλλαγές την αναδεικνύουν σε πολυσήμαντο επικοινωνιακό μέσο. Συνεπώς, η διατροφή συνιστά όχημα και αποθήκη μνημών και μέσα από την τροφή, μπορούμε να «διαβάσουμε» τη διαδρομή της προσφυγικότητας.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΓΕΥΣΕΙΣ
Το 2ο Συνέδριο για την ιστορία της Αλεξανδρούπολης, χρονιά που έχει ως θέμα την αναζήτηση και την ανάδειξη των Γαστρονομικών διαδρομών των προσφύγων στην Αλεξανδρούπολη μετά τη συνθήκη της Λωζάνης, επιχειρεί να χαρτογραφήσει τη διατροφή των προσφύγων στην πόλη της Αλεξανδρούπολης με σκοπό την κατανόηση της ομοιότητας αλλά και της ετερότητας των προσφυγικών πληθυσμών της καθώς και των πολιτικών και των στρατηγικών επιβίωσης που κινητοποιήθηκαν μετά την προσφυγική εγκατάσταση στην πόλη.
Με τη συλλογική συνεισφορά προσφυγικών σωματείων και φορέων που σχετίζονται με τη διατροφή, επιχειρείται η γνωριμία με την προσφυγική διατροφική κληρονομιά αλλά και τις προσφυγικές γεύσεις μέσα από το παράδειγμα της Αλεξανδρούπολης.
Γιατί ο τόπος είναι οι άνθρωποι, αλλά οι άνθρωποι είναι οι μνήμες τους. Και σχεδόν πάντα, οι μνήμες εμπεριέχουν τις γεύσεις και τις μυρωδιές των φαγητών που «έφεραν» μαζί τους από τις πατρίδες τους, που τους συνόδευσαν στην παιδική ηλικία και που τους συντρόφεψαν στο μεγάλο ταξίδι της ενηλικίωσης και των διαβάσεων που αυτή εμπεριέχει.
Βασιλική Κράββα
Πρόεδρος της Επιστημονικής & Οργανωτικής Επιτροπής. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κοινωνικής Ανθρωπολογίας
και Ανθρωπολογίας της Κατανάλωσης του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ