Τι είναι τελικά ο ATLAS31; Κομήτης ή διαστημόπλοιο; Τι λέει η NASA;

Ο πιο πρόσφατος επισκέπτης στη γωνιά του Γαλαξία μας εντοπίστηκε για πρώτη φορά την 1η Ιουλίου 2025 από τη NASA και ονομάστηκε επίσημα κομήτης 3I/ATLAS. Πρόκειται μόλις για τον τρίτο διαστρικό κομήτη που έχει καταγραφεί ποτέ και υπολογίστηκε ότι ακολουθεί πορεία που θα τον φέρει κοντά στον ήλιο χωρίς να βουτήξει μέσα του.

«Ο λόγος που θεωρούμε ότι είναι κομήτης είναι επειδή μοιάζει και συμπεριφέρεται ακριβώς όπως ένας κομήτης. Απλώς όλα συμβαίνουν ταχύτερα, επειδή κινείται πολύ πιο γρήγορα από τους κομήτες του ηλιακού μας συστήματος, που παραμένουν δεσμευμένοι βαρυτικά από τον Ήλιο».

Αν και απομένουν ακόμη πολλά ερωτήματα γύρω από αυτό το αντικείμενο, το ενδιαφέρον των επιστημόνων είναι τεράστιο, καθώς πρόκειται μόλις για το τρίτο διαστρικό αντικείμενο που έχει ανακαλυφθεί ποτέ από τον άνθρωπο.

Ο Δρ. Γκέντζ πρόσθεσε:

«Θα ήταν εντελώς παράλογο να νομίζουμε ότι εξωγήινοι θα άδειαζαν έναν κομήτη για να τον χρησιμοποιήσουν ως διαστημόπλοιο».

Η τεράστια μάζα ενός τέτοιου σώματος θα έκανε οποιαδήποτε αλλαγή κατεύθυνσης σχεδόν αδύνατη, ενώ τα στρώματα πάγου θα δημιουργούσαν τεράστιες δυσκολίες. Αν και ο πάγος θα μπορούσε να προσφέρει προστασία από την ακτινοβολία, το διοξείδιο του άνθρακα απαιτεί θερμοκρασίες κάτω από -56°C για να παραμείνει παγωμένο, σύμφωνα με την Daily Mail.

 Οι πρώτες εικόνες και μετρήσεις από τη NASA

(φωτο: NASA)

Το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Hubble φωτογράφισε τον κομήτη στις 21 Ιουλίου 2025, όταν βρισκόταν 447 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη. Οι εικόνες αποκάλυψαν έναν πυρήνα από πάγο και σκόνη που περιβάλλεται από μια ουρά σε σχήμα δάκρυ, γνωστή ως κόμη.

Με βάση τα δεδομένα του Hubble, το μέγεθος του πυρήνα εκτιμάται έως 5,6 χιλιόμετρα σε διάμετρο — αν και μπορεί να είναι μικρότερος, περίπου 440 μέτρα.

Η αναλογία διοξειδίου του άνθρακα προς νερό (CO₂/H₂O) φαίνεται να είναι πολύ υψηλότερη από εκείνη των γνωστών κομητών του Ηλιακού Συστήματος, ένδειξη ότι έχει υποστεί διαφορετικές φυσικοχημικές διεργασίες στο διάστημα.

Ο κομήτης, με την ονομασία 3I/ATLAS, πλησίασε σε απόσταση περίπου 126 εκατομμυρίων μιλίων (203 εκατομμύρια χιλιόμετρα) από τον ήλιο μας, σύμφωνα με το EarthSky. Το αντικείμενο αυτήν τη στιγμή βρίσκεται πίσω από τον ήλιο, από την οπτική γωνία των επίγειων τηλεσκόπων, αλλά οι αστρονόμοι αναμένουν ότι θα είναι σε θέση να παρατηρήσουν ξανά τον κομήτη μέσα στις επόμενες εβδομάδες, δήλωσε ο Darryl Seligman, επίκουρος καθηγητής στο τμήμα φυσικής και αστρονομίας του Πανεπιστημίου Michigan State. Οι ερασιτέχνες αστρονόμοι που χρησιμοποιούν τηλεσκόπια θα μπορούν να δουν το αντικείμενο στον πρωινό ουρανό, αρχής γενομένης από τις 11 Νοεμβρίου.

Καθώς το αντικείμενο πλησίαζε στο πλησιέστερο σημείο του από τον ήλιο (περιήλιο), η τεράστια ηλιακή λάμψη καθιστούσε σχεδόν αδύνατη την παρατήρησή του με επίγειους τηλεσκόπους. Έτσι, οι αστρονόμοι στράφηκαν σε διαστημικά ηλιακά παρατηρητήρια όπως τα SOHO, STEREO-A και GOES-19 για να το παρακολουθήσουν προσεκτικά.

Σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο arXiv, οι ερευνητές επιβεβαίωσαν ότι καθώς ο κομήτης πλησίαζε τον ήλιο, φωτίζονταν με ρυθμό που επιταχυνόταν απότομα. Αυτή η αύξηση ήταν πιο ακραία από ό,τι έχει παρατηρηθεί ποτέ σε κομήτη. Τα παγοειδή αυτά σώματα συνήθως φωτίζονται αργά καθώς θερμαίνονται. Ο κομήτης φαινόταν επίσης μπλε, κάτι που εξέπληξε τους επιστήμονες, καθώς οι κομήτες συνήθως εμφανίζονται κόκκινοι λόγω της σκόνης που αντανακλά το ηλιακό φως.

«Η πρόχειρη ανάλυσή μας αυτών των δεδομένων υποδηλώνει ότι ο κομήτης πιθανότατα θα εμφανιστεί από τη σύζευξη σημαντικά φωτεινότερος από όταν εισήλθε, με εκτιμώμενο γεωκεντρικό μέγεθος V περίπου 9 στο περιήλιο, ίσως λόγω έντονης, ορατής εκπομπής αερίων», έγραψαν οι ερευνητές στο άρθρο τους.

Αναζητώντας απαντήσεις

Ενώ τα αίτια της ακραίας συμπεριφοράς του κομήτη παραμένουν αινιγματικά, οι συγγραφείς της μελέτης προτείνουν μερικούς πιθανούς λόγους. Καταρχάς, η αύξηση της φωτεινότητας μπορεί να οφείλεται σε μια τεράστια έκρηξη αερίων που εκτοξεύτηκαν από τον κομήτη. Αυτό υποστηρίζεται από το γεγονός ότι το φως των αερίων ήταν μπλε και αρκετά ισχυρό ώστε να υπερνικήσει την αντανάκλαση της σκόνης. Το χρώμα αποτελεί ένδειξη για μόρια όπως το διοξείδιο του άνθρακα που λάμπουν έντονα όταν θερμαίνονται από τον ήλιο.

Ένας άλλος λόγος θα μπορούσε να είναι η μοναδική σύνθεση του 3I/ATLAS. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η χημική του σύσταση διαφέρει από αυτήν των κομητών στο ηλιακό μας σύστημα. Για παράδειγμα, περιέχει υψηλότερη ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα, περισσότερους πτητικούς πάγους (που θα μπορούσαν να εξηγήσουν τις εκρήξεις αερίων) και ασυνήθιστα μέταλλα.

Μπορεί να μην έχουμε ακόμη οριστικές απαντήσεις, αλλά θα υπάρξουν άλλες ευκαιρίες για τη μελέτη αυτού του ασυνήθιστου κομήτη. Καθώς απομακρύνεται από τον ήλιο, τα επίγεια τηλεσκόπια θα μπορούν να αναλάβουν για πιο λεπτομερείς παρατηρήσεις.

Ο κομήτης θα πλησιάσει πιο κοντά στη Γη στις 19 Δεκεμβρίου, σε απόσταση περίπου 168 εκατομμυρίων μιλίων (270 εκατομμύρια χιλιόμετρα) — ωστόσο, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, δεν αποτελεί απειλή για τον πλανήτη μας.

Πηγή: real.gr