Ξεκίνησε η COP30 – Πού βρισκόμαστε σήμερα και τι περιμένουμε

Γράφει ο Νίκος Πέτρου, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ) και Πρόεδρος του Foundation for Environmental Education (FEE)

Πριν ακριβώς δέκα χρόνια, στην 21η Διάσκεψη των Μερών της Σύμβασης Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα και την Κλιματική Αλλαγή (COP21), επιστήμονες και πολιτικοί από 195 χώρες συγκεντρώθηκαν στο Παρίσι και ετοίμασαν ένα σχέδιο για να αποτρέψουν την κλιματική καταστροφή και να διασφαλίσουν ένα βιώσιμο μέλλον. Η Συμφωνία του Παρισιού, η «μεγαλύτερη επιτυχία της διεθνούς διπλωματίας», αυτό το «μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα», δεν ήταν ένα πλήρες σχέδιο, αλλά μία, σχεδόν παγκόσμια, δέσμευση, την οποία όλοι περίμεναν ότι θα ακολουθούσαν και άλλα βήματα, με βάση πάντα την επιστήμη, προς ταχύτερη και ουσιαστική κλιματική δράση.

Πολλοί ήλπισαν, και πίστεψαν, τότε ότι αυτή θα ήταν η αρχή μιας νέας εποχής και για το πολιτικό μέλλον του πλανήτη, με μεγαλύτερη διεθνή συνεργασία, αμοιβαίες δεσμεύσεις και αλληλεγγύη, και με δεύτερο γνώμονα τους 17 φιλόδοξους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών.

Σήμερα, ιδιαίτερα μετά τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις των τελευταίων ετών, η κατάσταση είναι τελείως διαφορετική. Η πιο «εμφανής» ανατροπή είναι οι αλλαγές στη στάση των ΗΠΑ υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, αδιάλλακτο αρνητή της κλιματικής αλλαγής. Ο Πρόεδρος Τραμπ απέσυρε τη χώρα του από τη Συμφωνία του Παρισιού (το 2017 και ξανά το 2025), κατήργησε τη νομοθεσία του προκατόχου του περί μείωσης του πληθωρισμού (Inflation Reduction Act), η οποία, αν και στρεβλωτική για τη διεθνή οικονομία, αποσκοπούσε στη στήριξη μιας νέας, πράσινης οικονομίας, απαξιώνει με κάθε ευκαιρία την κλιματική επιστήμη και εντείνει τις εξορύξεις, συμπεριλαμβανομένου και του λιγνίτη

Η έκθεση του Προγράμματος Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Εθνών (UNEP) για τις παγκόσμιες εκπομπές το 2024 επεσήμανε ότι δεν παρατηρήθηκε πρόοδος σε σχέση με τους κλιματικούς στόχους, αντίθετα οι εκπομπές αυξήθηκαν κατά 1,2%. Σημείωνε επίσης ότι με τους υπάρχοντες κλιματικούς στόχους η μείωση των εκπομπών ως το 2030 θα είναι μόλις 5,9%, αντί για 43% που χρειάζεται για να διατηρήσουμε την αύξηση στον 1.5°C.

Ταυτόχρονα, δεκάδες από τους αρχιτέκτονες της Συμφωνίας του Παρισιού απηύθυναν ανοιχτή επιστολή προς τη Σύμβαση Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα και την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC), ζητώντας αναθεώρηση του «ξεπερασμένου» μηχανισμού των COP που δεν μπορεί να εγγυηθεί την «έγκαιρη και αποτελεσματική αντίδραση στην κλίμακα που απαιτείται για να διασφαλιστεί το κλιματικό μέλλον της ανθρωπότητας».

Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, ξεκινά σήμερα, σε ένα συμβολικό μέρος, στο Μπελέμ της Βραζιλίας που είναι η κύρια είσοδος στον Αμαζόνιο, η COP30, την οποία η υπουργός Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής της χώρας, Μαρίνα Σίλβα, είχε χαρακτηρίσει πέρσυ, στη διάσκεψη του  Μπακού, ως τη «μητέρα όλων των COP». […]

Τα κύρια διακυβεύματα της φετινής συνόδου, για τα οποία χρειάζονται ουσιαστικές αποφάσεις ώστε να αρχίσει να κλείνει η ψαλίδα ανάμεσα στα λόγια και τα έργα, είναι:

•  Η αναθεώρηση των εθνικών κλιματικών στόχων (NDCs), σύμφωνα με τις προβλέψεις της Συμφωνίας του Παρισιού.
• Η χρηματοδότηση των αναπτυσσόμενων χώρων.
• Η προσαρμογή.
• Η προστασία της φύσης ως κλιματικής υποδομής.
• Η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα.