Όταν ο έφηβος δεν μιλά: Πώς θα καταλάβετε ότι κάτι δεν πάει καλά;
Πότε η εφηβική κυκλοθυμία κρύβει κάτι βαθύτερο;
Επτά «σιωπηλά» σημάδια που δείχνουν κατάθλιψη
Η εφηβεία είναι από μόνη της μια περίοδος έντονης εσωτερικής αναστάτωσης. Ένα μεταβατικό στάδιο γεμάτο αλλαγές – συναισθηματικές, σωματικές και κοινωνικές. Δεν είναι σπάνιο το παιδί που μέχρι πρόσφατα γελούσε ασταμάτητα, να απομονώνεται στο δωμάτιό του, φορώντας ακουστικά και αποφεύγοντας την επικοινωνία. Οι εναλλαγές στη διάθεση είναι συχνές και ως ένα βαθμό φυσιολογικές. Όμως, δεν πρέπει πάντα να τις θεωρούμε «αθώες».
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ένας στους πέντε εφήβους παγκοσμίως εμφανίζει συμπτώματα κατάθλιψης. Οι αιτίες πολλές: η πίεση για καλές επιδόσεις, η εικόνα σώματος, η συνεχής έκθεση στα social media, η ανάγκη κοινωνικής αποδοχής — όλα συμβάλλουν στη συναισθηματική επιβάρυνση.
Το πιο δύσκολο για τους γονείς είναι να εντοπίσουν πότε η κυκλοθυμία ξεφεύγει από τα συνηθισμένα όρια και δείχνει μια πιο σοβαρή δυσκολία. Η κατάθλιψη στους εφήβους εκδηλώνεται διαφορετικά απ’ ό,τι στους ενήλικες – πολλές φορές όχι με δάκρυα, αλλά με σιωπή και συμπεριφορές που δύσκολα αναγνωρίζονται.
Επτά σημάδια που αξίζει να προσέξετε:
1. Εκρήξεις θυμού και ευερεθιστότητα
Ο θυμός μπορεί να είναι πιο συχνός από τη θλίψη. Ξεσπάσματα χωρίς προφανή λόγο, επιθετικότητα ή υπερβολικές αντιδράσεις είναι κοινά.
2. Απότομη πτώση στην επίδοση στο σχολείο
Η αδιαφορία για τα μαθήματα, οι απουσίες και η πτώση στους βαθμούς μπορεί να αποτελούν ένδειξη εσωτερικής πάλης.
3. Κοινωνική απομόνωση
Απομάκρυνση από φίλους, απόρριψη εξόδων ή οικογενειακών δραστηριοτήτων. Το παιδί αποσύρεται στον εαυτό του.
4. Διαταραχές ύπνου ή όρεξης
Πολύς ή ελάχιστος ύπνος, αλλαγές στη διατροφή (απώλεια όρεξης ή υπερφαγία) μπορεί να δείχνουν ότι κάτι δεν πάει καλά.
5. Αδιαφορία για πράγματα που αγαπούσε
Αν το παιδί χάσει το ενδιαφέρον του για δραστηριότητες που κάποτε το ευχαριστούσαν (μουσική, αθλητισμός, ζωγραφική), είναι καλό να αναρωτηθείτε γιατί.
6. Συχνές σωματικές ενοχλήσεις χωρίς οργανική αιτία
Πονοκέφαλοι, στομαχόπονοι ή κόπωση που επιμένουν χωρίς ιατρική εξήγηση ενδέχεται να είναι εκφράσεις ψυχικής πίεσης.
7. Χαμηλή αυτοεκτίμηση ή απαισιόδοξες σκέψεις
Λεκτικές εκφράσεις όπως «Δεν αξίζω», «Δεν μπορώ» ή «Δεν υπάρχει λόγος να προσπαθώ» είναι σαφή προειδοποιητικά σημάδια.
Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς:
✔ Μιλήστε, χωρίς να πιέζετε
Αποφύγετε την επίκριση. Ένα ήρεμο «Σε παρατηρώ λίγο αλλαγμένο. Θες να μιλήσουμε;» μπορεί να ανοίξει τον δρόμο.
✔ Δείξτε σταθερή παρουσία
Σεβαστείτε τον χώρο και την ανάγκη του εφήβου για ιδιωτικότητα, χωρίς να απομακρύνεστε. Η διακριτική παρουσία κάνει τη διαφορά.
✔ Ενθαρρύνετε υγιείς συνήθειες
Σταθερός ύπνος, ήπια άσκηση και δημιουργικές ασχολίες μπορούν να λειτουργήσουν θεραπευτικά, ακόμη και ως προληπτικά μέτρα.
✔ Μιλήστε ανοιχτά για την ψυχική υγεία
Καταρρίψτε ταμπού και στερεότυπα. Όσο πιο φυσικά αντιμετωπίζουμε τα θέματα ψυχικής υγείας, τόσο πιο εύκολα τα παιδιά θα ζητούν βοήθεια.
✔ Ζητήστε έγκαιρα υποστήριξη από ειδικό
Αν η συμπτωματολογία επιμένει για πάνω από δύο εβδομάδες ή επιδεινώνεται, η βοήθεια από έναν ψυχολόγο ή παιδοψυχίατρο είναι απαραίτητη.
Η εφηβική κατάθλιψη δεν είναι αδυναμία, ούτε «περίεργη φάση». Είναι μια υπαρκτή και σοβαρή κατάσταση που αντιμετωπίζεται – με κατανόηση, αγάπη και τη σωστή καθοδήγηση.
Με αναφορές από:vwoman.gr/Επιμέλεια:ΜΚΜ