Σύλλογος Εργαζομένων ΚΕΘΕΑ : “Το ΚΕΘΕΑ τρία χρόνια από την κατάργηση του αυτοδιοίκητου. Απολογισμός της κυβερνητικής παρέμβασης”

Συμπληρώθηκαν τρία χρόνια από το 2019, όταν η παρούσα κυβέρνηση αντικατέστησε πραξικοπηματικά, με μια πρωτοφανή στη διάρκεια της μεταπολίτευσης Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, το εκλεγμένο και άμισθο Διοικητικό του Συμβούλιο με ένα κομματικά διορισμένο χωρίς να προσφέρει δημοσίως καμία ουσιαστική αιτιολόγηση της αναγκαιότητας της πράξης της.

Εκ των υστέρων, προβλήθηκαν γενικώς και ασαφώς επιχειρήματα περί λογοδοσίας και χρηστής διοίκησης τα οποία δεν έπεισαν και δεν πείθουν κανέναν. Το σοκ της παρέμβασης ήταν τέτοιο που ξεσήκωσε σημαντική και σχεδόν καθολική αντίδραση στο σύνολο της κοινωνίας, του πολιτικού κόσμου και των ΜΜΕ.

Ακόμη μεγαλύτερη αντίδραση ξεσηκώθηκε με την απόπειρα γραφειοκρατικής μετάλλαξης του ΚΕΘΕΑ από την νέα διοίκηση όταν παρουσίασε ένα σχέδιο νόμου που τεμάχιζε και στη συνέχεια επανένωνε τα κομμάτια του ΚΕΘΕΑ σε κάτι που έμοιαζε περισσότερο με το συμπαθές δημιούργημα του Δρ. Φρανκενστάιν, παρά με οργανισμό που σέβεται την ιστορία, το επιστημονικό έργο και το θεραπευτικό μοντέλο του.

Το σχέδιο νόμου αποσύρθηκε σιωπηλά από το Υπουργείο Υγείας και ουδείς ασχολήθηκε ξανά με αυτό, ενώ παρά την κατάθεση από τους εργαζόμενους συνολικής πρότασης οργανισμού, οργανογράμματος, κανονισμού εργασίας και συστήματος αξιολόγησης, μετά από αίτημα του Υπουργείου, ουδέποτε λάβαμε απάντηση. Η μετά-ΠΝΠ διοίκηση θεωρεί ότι το ΚΕΘΕΑ της είναι ένα νέο πράγμα και άρα δεν δεσμεύεται από τον τρόπο που λειτουργούσε πριν από αυτήν. Αφού το τεμάχισε και δεν μπόρεσε να το ξαναφτιάξει, άφησε τα πάντα καταγής, να σέρνονται χωρίς προφανή αιτία και σκοπό.

Μετά από τρία χρόνια νέας διοίκησης,

• Δεν έχει πραγματοποιηθεί καμία Γενική Συνέλευση του Οργανισμού, παρά την πρόβλεψη της ίδιας της ΠΝΠ για ετήσια σύγκληση του ανώτατου θεσμικού οργάνου.
• Δεν έχει κατατεθεί κανονισμός λειτουργίας του Διοικητικού Συμβουλίου, παρά την πρόβλεψη της ΠΝΠ.
• Δεν έχει εκδοθεί καμία από τις Υπουργικές Αποφάσεις που απαιτούνταν από την ΠΝΠ για τη ρύθμιση εσωτερικών λειτουργιών του Οργανισμού.
• Δεν γίνεται σεβαστός ο υφιστάμενος κανονισμός λειτουργίας και η συντριπτική πλειοψηφία των θέσεων προϊσταμένων καλύπτονται κατ’ ανάθεση, χωρίς καμία διαδικασία.
• Δεν λειτουργεί κανένα συλλογικό όργανο είτε σχεδιασμού πολιτικής, όπως το Συμβούλιο Πολιτικής ΚΕΘΕΑ, είτε ελέγχου και ρύθμισης της εσωτερικής λειτουργίας όπως η Επιτροπή Δεοντολογίας, παρότι προβλέπονται ρητά από το νόμο και τον κανονισμό εργασίας.
• Το ΚΕΘΕΑ εξακολουθεί να χάνει έμπειρο και εκπαιδευμένο προσωπικό. Από 558 το 2009, το 2021 έκλεισε με 411 μόνιμες θέσεις εργασίας στον οργανισμό, 28 λιγότερες από το 2019, ενώ μόλις το 2022 κατορθώθηκε να προσληφθούν 46 νέα στελέχη που εκκρεμούσαν από το 2018.
• Όλες οι νέες δράσεις και μονάδες καλύπτονται από προσωρινούς εργαζόμενους κυρίως μέσω ΕΣΠΑ, χωρίς κανέναν προφανή σχεδιασμό και μέριμνα για συνέχεια των υπηρεσιών μετά τη λήξη της χρηματοδότησης.

Δεν υφίσταται τίποτα πέραν του Διοικητικού Συμβουλίου, το οποίο θεωρεί προφανώς ότι νομιμοποιείται να διοικεί έναν σημαντικότατο οργανισμό δημόσιας υγείας χωρίς ρυθμιστικό πλαίσιο, ανάλογα με την κρίση του και παρά το ότι διορίστηκε στο όνομα της λογοδοσίας και της διαφάνειας!

Η καθημερινότητα στον χώρο εργασίας μοιάζει με άσκηση ισορροπίας χωρίς δίχτυ προστασίας. Η αβεβαιότητα και ο διάχυτος φόβος για το τι θα μας ξημερώσει είναι τα κυρίαρχα συναισθήματα των εργαζομένων σε ένα θεραπευτικό οργανισμό που οφείλει να διασφαλίζει ένα προστατευτικό πλαίσιο για μέλη του που αγωνίζονται με τις εξαρτήσεις τους. Δεν είναι προφανές πως αργά ή γρήγορα, αυτή η συνθήκη επηρεάζει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, της θεραπευτικής δουλειάς;

Κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι το ΚΕΘΕΑ βρίσκεται σε πολύ χειρότερη κατάσταση από αυτήν που βρισκόταν πριν την ΠΝΠ. Τα αναμφισβήτητα προβλήματα που είχε ο Οργανισμός πριν την κατάργηση του αυτοδιοίκητου, είχαν ταυτόχρονα τον χώρο και τα όργανα για να επιλυθούν, όπως γινόταν σε όλη τη διάρκεια της πορείας του. Σήμερα, στον οργανισμό-λάφυρο στο κομματικό κράτος, με κονιορτοποιημένη οποιαδήποτε συλλογική διαδικασία διαλόγου και αποφάσεων, η, όποια, διοίκηση δεν μπορεί παρά να μεγεθύνει με γεωμετρική πρόοδο τα προβλήματα.

Το πλαίσιο που επέβαλε η κυβέρνηση με την ΠΝΠ απέτυχε και βάλτωσε το ΚΕΘΕΑ. Πρέπει να καταργηθεί και να αντικατασταθεί μέσα από μια συναινετική διαδικασία:

• Η πρόταση για την οργάνωση και τη λειτουργία του ΚΕΘΕΑ που έχει κατατεθεί από τους εργαζόμενους στο Υπουργείο Υγείας είναι λειτουργική, τεκμηριωμένη, άμεσα εφαρμόσιμη και έχει τη συναίνεση των εργαζομένων και των στελεχών του οργανισμού. Αποτελεί την καλύτερη βάση διαλόγου για έναν καλύτερο, αυτοδιοικούμενο και αποτελεσματικό οργανισμό για τις εξαρτήσεις στο πλαίσιο της δημόσιας υγείας.
• Ταυτόχρονα, οι εργαζόμενοι των ΕΣΠΑ και με οποιαδήποτε άλλη μορφή προσωρινότητας, έχοντας εκπαίδευση και εμπειρία στο πεδίο, πρέπει να παραμείνουν στο ΚΕΘΕΑ με σταθερές και μόνιμες θέσεις εργασίας ως η μόνη άμεση λύση του προβλήματος της τραγικής υποστελέχωσης του Οργανισμού.
• Στο μεσοδιάστημα, η διοίκηση θα πρέπει να σταματήσει να διοικεί κατά το δοκούν και να εφαρμόσει, ως οφείλει, το υφιστάμενο κανονιστικό πλαίσιο του οργανισμού και να επαναλειτουργήσει τα θεσμικά του όργανα, τα οποία ουδέποτε καταργήθηκαν.

Αυτός είναι ο μόνος δρόμος για να αποκατασταθεί ένας ιστορικός φορέας και να αποδοθεί στην κοινωνία, συμβάλλοντας με το θεραπευτικό του μοντέλο και την οργανωτική του φιλοσοφία στην καταπολέμηση των εξαρτήσεων και τη δημόσια υγεία.